Een vriendin van mij kan niet zo goed met geld omgaan. Dat klinkt misschien lullig, zeker omdat ik zelf ook geen wonder ben wat financiën betreft. Je moet immers wel léven, vind ik: ik vind het belangrijk om goed te eten, zo nu en dan een fles lekkere wijn te halen en ik geef ook graag geld uit aan goede hardloopschoenen.
Bij mij vriendin ging het allemaal nog een stapje verder. Etentjes hier, lezingen daar, twéé muziekstreamingabonnementen, lifestylecoaches en -cursussen, obscure dieetpakketten, een verzekerde iPhone, altijd nieuwe kleding (ze heeft meer dan tien jassen, is het gek dat ik dat veel vind?), klasse A-panty’s, chique sportscholen, massages en regelmatig een vliegticket naar verre oorden. Muntjes van vijf eurocent gooide ze vaak weg, “dat vond ik maar troep”.
Op de een of andere manier kreeg ze altijd genoeg geld binnen (goede baan, lieve ouders, et cetera) en dus raakte ze nooit écht in de problemen. Maar nu – ze is 27 – moet ze om allerlei redenen plots wél op haar budget letten.
Je kunt je voorstellen dat dat niet heel makkelijk is.
Nu is mijn vriendin gelukkig óók een open persoon mét lef en een flinke dosis zelfinzicht. Echt zorgen maak ik me dus niet – we hebben allemaal zo onze portie levenslessen, nietwaar? Wel deed haar verhaal me realiseren dat ik door de jaren heen de nodige tips & tricks heb geleerd om een beetje op mijn geld te letten.
In die zin ben ik ook “dankbaar” dat ik na mijn uitwisseling naar Taiwan in 2012 letterlijk met nul euro (en een schuld bij m’n ouders) terugkwam. En ook de periode dit voorjaar, toen ik weinig werk had, was waardevol; minder geld hebben dwong me keuzes te maken, me te leren beheersen en na te denken over wat ik nu echt belangrijk vond.
Het lijkt in onze samenleving soms toch een beetje een taboe om het over geld te hebben. Terwijl ik zeker weet dat ik niet de enige ben die haar financiën toch een beetje op eigen houtje heeft moeten uitvogelen.
Dus hé, moet je ook op je portemonnee letten of wil je leren om niet elke maand je hele salaris er weer doorheen te jagen? Ik deel je graag mijn tips om minder geld uit te geven. (En misschien heb jij nog wel veel betere tips, laat het me vooral weten in de comments!)
TIP 1 – Maak in Excel een overzicht van je financiële situatie
Om te bepalen hoeveel je kunt (be)sparen of overhouden, moet je natuurlijk eerst weten hoe je er precies voor staat. Begin dus bij het begin door op een rijtje te zetten: wat komt er maandelijks in, wat gaat sowieso op aan wonen en jezelf in leven houden? Zo weet je altijd wat je overhoudt voor leuke dingen – dat scheelt een hoop stress en je geniet veel meer van de uitgaven die je doet. Bovendien is mijn ervaring dat je vanzelf minder gaat ‘big spenden’ als je het overzicht bewaart.
Dat laatste is immers toch een beetje je kop in het zand steken…
TIP 2 – Pin elke week je boodschappengeld in één keer en houd het contant in je portemonnee
Zo houd je duidelijk overzicht van wat je nog over hebt en of het dus wel zo’n slim idee is om vanavond biefstuk met oesterzwammen en rosevalaardappeltjes te eten. Mijn ervaring is dat je voor 50-60 euro per week (70 euro voor 2 personen) héél goed kunt eten. En dan heb je niet eens de allergoedkoopste dingen van de budgetsupermarkt.
Als student pinde ik een tijdlang elke week mijn boodschappengeld. En nu hebben T. en ik samen een aparte bankrekening voor het boodschappengeld. Ook daarvoor geldt: op = op.
TIP 3 – Bedenk áltijd voordat je iets gaat kopen: heb ik dit nú, vandaag, echt nodig?
Dus niet alleen als je in de rij van de ZARA staat om het zoveelste shirtje af te rekenen, maar ook – juist! – als je in de supermarkt je mandje hebt volgeladen. Supermarkten zijn venijnige plekken die je zomaar tientallen euro’s lichter kunnen maken. Bol.com en Coolblue kunnen trouwens ook enorm gevaarlijk zijn – klik-klik en je bent weer tientallen/honderden euro’s armer. En wat dacht je van IKEA? (Check ALTIJD je karretje op onnodige zooi voordat je daar afrekent en maak in je hoofd vast de rekensom: wil je dit bedrag echt uitgeven vandaag?)
Door uitgaven uit te stellen (‘als ik het volgende week/maand ook nog wil, dan koop ik het’) voorkom je dat je onnodige impulsaankopen doet, of dat nu om spullen of diensten gaat. Zo had ik afgelopen week INEENS het fantastische idee om een fitness tracker (Fitbit) te kopen. Het ding zat al bijna in mijn digitale mandje toen ik bedacht dat mijn salaris volgende week pas komt. Impulsieve Suusie denkt dan: ‘ach ja, dan maak ik toch gewoon ff wat over van mijn spaarrekening’. Maar die gewoonte probeer ik af te leren – ik heb 25 jaar en 3 maanden zonder fitness tracker geleefd, een weekje extra kan heus nog wel.
We maken onszelf altijd wijs dat we een heleboel dingen nódig hebben om gelukkig te zijn. (En de commercie helpt daarbij een flink handje.) Maar 9 van de 10 keer ís dat helemaal niet zo.
TIP 4 – Werk in elk geval één keer per week/maand al je uitgaven bij en kijk kritisch naar je koopgedrag
Open je internetbankieren-app en scroll naar het begin van de maand. Noteer van élke uitgave de datum, wat het was en hoeveel het kostte. Beter nog: werk met standaard-categorieen en sorteer je uitgaven per soort: boodschappen, kleding, drankjes in de stad, et cetera (Google Docs heeft een kant-en-klare spreadsheet die het rekenwerk voor je doet, heel handig!).
Door dit (twee)wekelijks, maar in elk geval maandelijks te doen, houd je het overzicht. Bovendien – en dit is nog belangrijker – word je opnieuw geconfronteerd met je eerdere spend-gedrag. Vaak kom je er, zeker in het begin, achter dat je allerlei achteraf gezien nutteloze dingen had gekocht. (‘Huh, wat heb ik in godsnaam op 3 oktober voor 23,75 gekocht bij de HEMA? O ja, die notitieboekjes die nu in een hoek liggen en dat shirtje dat ik eigenlijk nooit aantrek…’)
Door de boel per categorie te sorteren, zie je bovendien waar je grote uitgavenposten zitten. En kun je eens kritisch bekijken of je het daar nog wel mee eens bent. Ik vind het soms bijvoorbeeld erg confronterend om te zien hoeveel geld ik in sommige maanden onderweg (op stations) uitgeef aan eten en drinken. Dat helpt dan om de volgende keer de Julia’s-espresso en triple chocolate cookies te laten staan.
Hiervoor geldt: dit doe je niet eens en voor altijd, maar steeds weer opnieuw. Natuurlijk zal het af en toe een beetje verzanden – dat is niet erg, wees niet te streng voor jezelf, als je daarna maar weer de draad oppakt.
TIP 5 – Probeer van alles dat je gebruikt eerst de goedkope variant
Ach, wat maakt die paar eurocent extra nou uit, zul je denken. Nou, het maakt op jaarbasis nogal uit of je altijd perse pasta van Bertolli wilt, of dat je ook genoegen neemt met de huismerk- of budgetvariant. In veel gevallen proef je het verschil niet of nauwelijks. Marketingsaus is nu eenmaal nogal duur…
Dat geldt voor vrijwel alle spullen/gebruiksvoorwerpen en ook voor veel diensten. Oké, soms niet, maar dat merk je dan vanzelf wel – en dan waardeer je je vertrouwde spulletje daarna des te meer. Het is het uitproberen waard; zo kom je er meteen achter van welke dingen je het belangrijk vindt dat ze ‘luxe’ zijn, en bij welke het je minder kan schelen.
Neem bijvoorbeeld eens een goedkopere versie:
- Voedsel*: brood, kaas, appels (Elstar of Jonagold in plaats van Fuiji of Pink Lady), hagelslag, rijst(wafels), rauwkost (kropsla in plaats van een zakje), chips, vruchtensap
- Cosmetica/verzorging: wasmiddel, mascara, dagcrème, shampoo, paracetamol, tandpasta, wc-papier
- Diensten: telefoon/internetabonnement, verzekeringen (check of je ze echt wel nodig hebt; in plaats van een telefoonverzekering kun je dat geld ook maandelijks opzij zetten voor een nieuwe telefoon over twee jaar)
- Gadgets: smartphone (mijn Samsung doet qua specs niet onder voor een iPhone en hij was 200 in plaats van 600 euro)
*Ik maak zelf de keus om dierlijke producten als kaas, boter en eieren veel mogelijk biologisch te kopen (want beter voor de wereld en wellicht ook een beetje voor mij). Da’s duurder, inderdaad, maar vind ik persoonlijk het geld waard. Een ander zal misschien liever meer uitgeven aan een A-merk wasmiddel of Coca-Cola ipv huismerk-frisdrank.
TIP 6 – Lees je graag? Neem een bibliotheekabonnement
En bespaar zo jaarlijks tientallen, zo niet honderden euro’s op boeken.
Ik kom heus nog wel eens in de boekhandel (dat blijft een heerlijke plek) en zo af en toe koop ik nog wel een boek. Maar steeds vaker sta ik al met de nieuwste bestseller in m’n hand, als ik bedenk: deze kan ik vast ook lenen. Op die manier heb ik het afgelopen half jaar al minstens 100 euro bespaard.
TIP 7 – Drankje in de stad? Thee bij je thuis!
Als je ervan houdt om lekker te happen en borrelen met vrienden in de kroeg, of graag een kop koffie drinkt met een vriendin in de stad, stel dan eens voor om het feestelijke gebeuren te verplaatsen naar iemands huis. Investeer in lekkere thee en koffie (Simon Lévelt!), haal een goed flesje wijn… kost al met al een stuk minder en is eigenlijk net zo leuk. Het gaat er immers toch om dat je tijd samen hebt?
(Overigens voorkom je zo ook dat “even 1 drankje doen in de kroeg” eindigt in een lange avond iets-te-lekkere wijntjes, tapas, hamburgers, toetjes, dessertwijn en espresso en je uiteindelijk alsnog 70 euro armer bent op een avond.)
TIP 8 – Bedenk van al je kostenposten welk bedrag je eigenlijk ‘normaal’ vindt om eraan uit te geven
Dus niet “ik ga naar de stad en ik zie wel” maar even de moeite nemen om te kijken: wat heb ik te besteden? En: wat vind ik zo’n sportschoolabonnement/driegangendiner/avondje film/vakantie eigenlijk waard?
De uitkomst van zo’n brainstorm is natuurlijk hoogst persoonlijk. Ik vind het bijvoorbeeld best gek dat mensen maandelijks 50 euro of meer uitgeven aan hun mobiele telefoon. Maar ja, T vindt de 30 euro die ík uitgeef dan weer veel. En ik snap niet dat mensen tassen van 400 euro willen, terwijl zij wellicht niet begrijpen dat ik een Eastpak met me meesleep. Het is allemaal oké. Ieder maakt z’n eigen afweging.
En je hoeft je ook niet altijd strikt aan je eigen eisen te houden. Ik ben niet zo heel vaak in de stad en als ik er dan ben én ik kom iets moois tegen dat ik niet meer heb (bijv. pumps/een nette zwarte broek/een fijne warme winterjas), en het is wat duurder, dan zie ik het nog wel eens als een investering voor de toekomst. Dan geef ik dus meer geld uit – maar het gaat hier dan wel om een eenmalige uitgave waarvan ik weet dat ik er nog jaren mee vooruit kan (en dus niet om het zoveelste leuke shirtje, die vind je altijd wel weer).
Maar ik ga bijvoorbeeld in januari naar Cuba en heb al wel een (vaag) plan voor hoeveel ik redelijkerwijs denk te gaan uitgeven. En ook als Tom en ik met z’n tweetjes een city trip maken, bedenken we van tevoren wat ons budget is. Daarbinnen kun je dan dure en minder dure hapjes/drankjes/musea verdelen.
TIP 9 – Doe een challenge met jezelf
Zoals je ook met jezelf kunt afspreken een maand niet te drinken/geen suiker te eten/3x in de week te sporten, kun je ook op financieel gebied afspraken met jezelf maken en doelen stellen. Een maand (of zelfs een jaar!) geen kleding kopen. Een tijdlang niet uit eten (of maximaal 1 keer per maand). Een week leven van 25 euro incl. alles. It’s up to you!
TIP 10 – Werk aan een nieuwe mindset
Eigenlijk is dit natuurlijk het allerbelangrijkste: lees je in en laat je inspireren om anders te gaan nadenken over geld. Cliché misschien, maar waar: leer jezelf te beheersen en tevreden te zijn en te waarderen wat je hebt (ja, dat is echt iets dat je kunt leren).
Deze gedachten helpen mij vaak als ik de neiging heb te veel een big spender te worden:
- Voor elke euro die je uitgeeft, heb je x minuten van je tijd moeten werken (en je kunt hem maar één keer uitgeven). Indirect betaal je álles dus met “tijd” van je leven.
- Mijn geluk is niet afhankelijk van spullen; dit is een heel sterk besef dat voortkwam uit de tijden waarin ik het niet breed had en tóch heel blij was.
- Werk ik nu nog wel om te leven of andersom?
- Waarom wil ik eigenlijk zo graag spullen kopen nu? Vind ik dat ik het verdien? Kan ik mezelf die waardering ook op een andere manier geven?
- Denk eens vijftig of zelfs honderd jaar terug in de tijd. Mensen leefden toen heel anders. In veel opzichten hebben we het beter gekregen, maar zijn we ook niet aan het doorschieten? Er is niets mis met een beetje soberheid op z’n tijd.
- Wat zou er gebeuren als ik deze jas/schoenen/tas/boek/iPad nu gewoon níet koop? (En het dan inderdaad niet doen en je de volgende dag realiseren dat het leven natuurlijk gewoon doorgaat.)
Tot slot: het gaat er natuurlijk niet om dat je een saai, krenterig persoon wordt die nooit meer iets leuks kan doen. Maar in mijn ogen is er wel een verschil tussen geld uitgeven als water terwijl je het amper doorhebt, en geld uitgeven nadat je er bewust voor hebt gekozen dat te doen. Ik zou zeggen: natuurlijk mag je genieten van je zuurverdiende centen, júist.
Dat laatste, die bewustwording, kan je helpen om sterkere keuzes te maken in je consumeergedrag – en eigenlijk dus ook in je leven.
En bedenk je ook: alles op z’n tijd (en niet alles tegelijk). Afgelopen zomer ging ik bijvoorbeeld veel uit eten, minimaal 1 keer per week. Ik had eindelijk een vaste(re) baan, had een paar extra schrijfklussen gedaan, woonde voor het eerst weer vlakbij de stad en ging bovendien niet op vakantie in de zomermaanden. En ik houd enorm van lekker eten.
Ik realiseerde me dat ik relatief veel uitgaf aan voedsel in leuke tentjes, maar koos ervoor dat te doen. Maar ik had in die maanden bijvoorbeeld geen Spotify-abonnement, ging niet naar bikram yoga en kocht geen cd’s en boeken.
Nu het winter wordt, krijg ik weer andere behoeften. Je uitgaven hoeven dus echt niet altijd “saai” en hetzelfde te zijn, integendeel! Het is juist leuk ermee te spelen, zij het in balans.
Succes! En heb jij ook nog een supertip? Laat het me weten!
PS. Check ook eens de site van het Nibud. Daar vind je nog veel meer goede tips en inspiratie om te besparen!
Geef een reactie